کلید دو پل: 0 تا 100 مدار، نصب و شمای حقیقی کلید دو پل ساختمان

کلید دو پل چیست؟ کلید دو پل در محل های که نیاز به داشتن دو یا بیشتر از دو لامپ باشد، کاربرد دارد. از آنجایی که امروزه خانه ها بزرگ و پر از روشنایی شدن نیاز به نقشه کلید دوپل بیشتر احساس می شود. در نقشه کلید دوپل ابتدا لوله گذاری صورت می گیرد. سیم کشی در کلید دوپل پیچیده تر از کلید یک پل است؛ بنابراین نیاز به شناخت نقشه کلید دوپل وجود دارد. نقشه کلید دوپل فقط برای یک لامپ نیست و نقشه کلید دوپل برای سه یا چهار لامپ نیز وجود دارد.در نقشه کلید دوپل مدارک الکتریکی کلید دوپل و طریق اتصال کلید دوپل آموزش داده می شود. از آنجایی که با استفاده از کلید دوپل در مصرف وسایلی مانند سیم، لوله و کلید صرفه جویی می شود فهمیدن نقشه کلید دوپل و اجرای آن ضروری تر است.

انواع کلید دو پل

کلید دو پل دو نوع است که ما قرار است در این مقاله تا این دو نوع كليد دو پل را كه جزء برترين‌هاي كليد دوپل نيز هست را تعريف نماييم. و در ادامه به طریقه بستن کلید دو پل و نصب کلید دوپل می پردازیم.

1. کلید دو پل روکار

این نوع از کلید دو پل به شكل روکار بر روی دیوارهايتان نصب می گردد و نیازی هم به قوطی برای نصب کلید دوپل روکار وجود ندارد.

2. کلید دو پل توکار

این نوع از کلید دو پل به شكل قوطی هایی طراحي شده‌اند که از پيش درون ديوارها کار شده است در ساختمان نيز مي‌توانند به راحتي نصب گردند. 

کلید دوپل چیست؟ 

قبل از پرداختن به لوله گذاری و سیم کشی در کلید دوپل کلید و شناخت نقشه کلید دوپل به تعریف کلید دوپل می پردازیم. کیلد دوپل دوتا کلید یک پل هستند که در کنار هم گذاشته شده اند بدین صورت از هر کلید یک پیج (دو پیچ) و یک پیچ مشترک وجود دارد. سیم فاز ورودی به پیچ مشترک کلید دوپل وصل می شود و از هر پیچ غیر مشترک سیم فاز خروجی به لامپ های مختلفی وصل می شوند.کلید دوپل قسمتی از نقشه کلید دوپل است. در کلید دوپل رنگ یکی از پیچ ها طلایی است و رنگ دو تای دیگر نقره است. کلید دوپل دارای سه اتصال است. در کلید دوپل یکی مشترک و دواتصال دیگر غیر مشترک هستند اتصال مشترک با دواتصال غیر مشترک می تواند ارتباط داشته باشد ولی اتصال های غیر مشترک نمی توانند با هم ارتباطی داشته باشند .

در شکل زیر شمای فنی و شمای حقیقی کلید دو پل (نقشه شمای حقیقی کلید دو پل) نشان داده شده است. با اینکه پیچ اتصال مشترک را می توان از روی رنگ آن تشخیص داد در بعضی مواقع می توان از یک اهم متر دیجیتالی هم استفاده کرد. بدینوسیله با قرار دادن دادن اهم متر روی بوق و ارتباط دو رابط اهم متر به اتصال های کلید و تغییر حالت کلید اتصال مشترک را پیدا کرد. 

نقشه مدار کلید دو پل برای چهار لامپ

در این قسمت به طریقه نصب کلید دو پل (نحوه نصب کلید دو پل) می پردازیم. نقشه کلید دوپل برای چهار لامپ با نقشه کلید دوپل جهت دو لامپ گوناگون است. در این مدل براي نصب کلید دو پل بایستي سیم نول بین همه لامپ ها در واقع مشترک باشد و هر دو لامپ هم بايستي از یک سیم فاز تغذیه مي‌گردد. یعنی دو لامپ که در سمت چپ هستند به عبارتي از سیم قرمز تغذيه مي‌شوند و دو لامپ دیگر هم که در سمت راست قرار دارند از سیم سبز تغذیه می‌کنند. شما می توانید عکس مدار دوپل جهت چهار لامپ را در تصوير زیر مشاهده نماييد.

نكات ایمنی مهم در زمان نصب كليد دوپل

در زمان نصب کلید دو پل بايستي تا يك سري از نكات ايمني و ضروري را رعايت كنيد. نكات ايمني حين يادگيري نحوه بستن کلید دو پل شامل استفاده از تجهيزات مناسب و لوازم گوناگون ايمني برق و همين طور توصيه‌هاي گوناگوني در زمينه رفتار با برق و وسايل برقي مي‌شود. در اين بخش از مقاله نكات مهمي را حين كار با برق در زمان بستن كليد دوپل يادمي‌گيريم.ولي پيش از اين كه به سراغ شرح اين مورد برويم خوب است ابتدا بدانيم كه منظورمان از ايمني كليد دوپل چيست؟ در واقع رعايت اصول، قوانين و مقرراتي كه براي خلاص شدن از خطرات احتمالي حين نصب كليد دو پل براي حفظ نيروي انساني و همين طور تاسيسات به كار مي‌رود، ايمني مي‌گويند. در واقع تعريف از ايمني به همه‌ي حوزه‌هاي برقي تسري پيدا مي‌كند.

همين طور مي‌شود گفت در نظر كلي ايمني يعني همان دور شدن از خطر به لحاظ كلي. برطبق تعريف استاندارد OHSAS درامان بودن از ريسك غيرقابل پیش بینی از يك خطر احتمالي، ايمني است. 

نكات مهم در رعايت ايمني كليد دوپل:

ايمني محيط كار:

در واقع به شرايطي گفته مي‌شود كه منابع و نيروي انساني را از شرايط خطرناك مصون نگه‌مي‌دارد و همين طور اين توانايي را دارد كه سلامتيشان را هم تضمين نمايد. بنابراين در زمان نصب كليد دو پل تلاش نماييد تا حتماً ايمني كار خود را رعايت نماييد و محيط را از هر نظر با لوازم ايمني‌ مورد نیاز تجهيز نماييد. به همين خاطر سعي كنيد تا از تجهيزات مناسب و بي‌خطر براي بستن كليد و وصل برق استفاده كنيد.

• استفاده نكردن از اشياي فلزي و جواهرات:

پيش از اين كه مشغول كار كردن شويد، هرچيز فلزي و جواهرآلاتي كه به لباستان وصل شده است را از بدن خارج كنيد. اين وسايل در زمان كار احتمال دارد كه حين حادثه منجر به سوختگي بخشي از بدن شود يا به جايي گير كند و در كار اختلال بوجود آورد.

• در محيط مرطوب كار نكنيد:

شرايط خيس و مرطوب بسيار ريسك بالايي براي كاركردن دارند و ايمني كار برق را به شدت كاهش مي‌دهد. حتي عرق كردن هم خودش باعث ايجاد محيط مرطوب مي‌شود و در نتيجه نبايستي با اين شرايط روي مدارالكتريكي يا وصل كردن تجهيزات الكتريكي نظير وصل كردن كليد دو پل و.. كار بكنيد. براي اين كار ابتدا بايد منطقه را كاملاً خشك نماييد و سطح خيس را از بين ببريد و بعد از اين كه اطمينان حاصل كرديد كه محيط خشك است، اقدام به انجام كار كنيد.

• از كمك GFCI بگيريد:

زمانيكه مجبور هستيد براي كار از ابزارهاي دستي و همين طور سيم‌هاي فرعي كمك بگيريد، بايستي كه هميشه در اين شرايط از GFCI كمك بگيريد.

• از ابزار آلات استاندارد استفاده كنيد:

اغلب ما عادت كرده‌ايم كه حتي اگر ابزارايمان فرسوده شدند و از حالت استاندارد خارج شدند، اما بازم از آن‌ها استفاده كنيم. ولي ما به شما پيشنهاد مي‌كنيم كه براي اين كه ريسك نكنيد و از ابزارآلات استاندارد براي نصب كليد دوپل و همين طور قطع و وصل سيم‌ها استفاده كنيد. درباره ابزار برق کشی ساختمان بیشتر بدانید.

• طبق اصول كار نصب را انجام دهيد:

اگر شما برق‌كار نيستيد و چيزي هم در اين زمينه نمي‌دانيد، اصلا به شما پيشنهاد نمي‌كنيم كه بخواهيد كار برقي انجام دهيد، چرا كه با خواندن چند مقاله و چندين مطلب در اين باره اصلاً نمي‌توانيد كه ادعايي داشته باشيد و بخواهيد اقدام به كار برقي هرچند ساده بكنيد. اما اگر كمي تجربه در اين زمينه داريد، سعي كنيد اصول كار را رعايت كنيد تا بعدها در سيم كشي خانه يا محيط كارتان مشكلي ايجاد نشود.

• پيش از شروع كار كنتر را قطع كنيد:

هميشه و هميشه براي شروع يك كار برقي بايد جريان اصلي برق را قطع كنيد تا با خيال راحت و آسوده بتوانيد كارتان را پيش ببريد. قطع كردن جريان برق به معناي اين نيست كه قيد ايمني را بزنيم و با خود فرض كنيم كه حالا كه جريان برق قطع است، هركاري كه دلمان بخواهد مي‌توانيم انجام دهيم؛ ابداً. با قطع جريان اصلي برق از سوي كنتر مي‌توانيد با خيال آسوده و ايمني كامل كار را پيش ببريد و ديگر در زمان كار استرس نداشته باشيد.خوب ميدانيد كه در زمان نصب کلید دو پل بايستي تا يك سري از نكات ايمني و ضروري را رعايت كنيد. نكات ايمني حين يادگيري نحوه بستن کلید دو پل شامل استفاده از تجهيزات مناسب و لوازم گوناگون ايمني برق و همين طور توصيه‌هاي گوناگوني در زمينه رفتار با برق و وسايل برقي مي‌شود. در اين بخش از مقاله تلاش كرديم تا نكات مهمي را حين كار با برق در زمان بستن كليد دوپل براي شما بيان كنيم. در مقاله آموزش برق کشی ساختمان نکات بسیار  مهمی گفته شده است.

نحوه لوله گذاری کلید دوپل

بعد از ترسیم نقشه کلید دوپل و در هنگام اجرای در اجرای نقشه کلید دوپل ابتدا شروع به لوله گذاری می کنند. لوله گذاری توسط برقکار انجام می گیرد. در حالت کلی یک لوله به کلید دوپل وارد می شود. از کلید دوپل نیز به هر کدام از لامپ ها لوله ای وارد می شود. بعضی از برقکارها از یک لوله برای دو لامپ یا بیشتر استفاده می کنند به طوری که در امتداد لوله لامپ های تعبیه می شوند. در نقشه کلید دوپل برقکاراران برای کاهش هزینه در لوله و انشعاب سیم از یک لوله برای دو یا چند لامپ استفاده می کنند. مطالعه مقاله نحوه لوله گذاری برق ساختمان را توصیه می کنیم.

نحوه ی سیم کشی کلید های دوپل

نحوه سیم کشی کلید دو پل و اجرای نقشه کلید دوپل بعد از لوله گذاری شروع به سیم کشی در داخل لوله ها می کنند. این قسمت مهمترین قسمت نقشه کلید دوپل می باشد. سیم ورودی به کلید به پیچ مشترک طلایی رنگ وصل می کنیم. سپس از هر پیچ نقره ای (دو پیج دیگر از سه پیچ) یک سیم به طرف لامپ می کشیم. برای صرفه جویی در سیم نول برای هر دو لامپ یک سیم نول کشیده می شود. سیم نول به کلید دوپل وارد نشده است بلکه بصورت مستقیما به هر دو مصرف کننده (لامپ) رفته است. شمایی از سیم کشی کلید دوپل در زیر آورده شده است.

نقشه کلید دوپل برای چهار لامپ

نقشه کلید دوپل فقط برای دو لامپ نیست؛ بلکه می توان از نقشه کلید دوپل برای چهار لامپ نیز استفاده کرد. برای سیم کشی نقشه کلید دوپل برای چهار لامپ، یک سیم نول را مستقیماً بین تمام لامپ ها می کشیم. حال سیم فاز ورودی را به پیچ مشترک یا همان پیچ مسی وصل می کنیم، سپس از هر پیچ به همانند نقشه کلید دوپل برای دو لامپ دو سیم می کشیم. از هر سیم برای دو لامپ استفاده می کنیم. بدین صورت از هر پیچ سیمی به دو لامپ وصل می شوند که با روشن یا خاموش کردن آن دو لامپ بطور همزمان خاموش یا روشن می شوند.در لوله گذاری نقشه کلید دوپل برای چهار لامپ، یک لوله مشترک برای هر دو لامپ کشیده می شود. از نقشه کلید دوپل می توان برای چهار لامپ بیشتر نیز استفاده کرد که در این صورت از هر سیم برای چند لامپ استفاده می شود.

مدار الکتریکی کلید دوپل

در نقشه کلید دوپل نیاز به اتصال مدار الکتریکی کلید دوپل می باشد که طریقه اتصال مدار الکتریکی کلید دوپل به شرح زیر می باشد. در کلید دوپل پیچ مشترکی وجود دارد تا زمانی که سيم فاز از فيوز به جعبه تقسيم برده شد به آن وصل شود. برای سادگی در ترسیم نقشه کلید دوپل از رنگ یا حروف انگلیسی استفاده می شود. پیچ مشترک را به رنگ طلایی با حرف P علامت گذاری می کنند. 

در مدار الکتریکی نقشه کلید دوپل از پیچ های غير مشترک کليد سیم های برگشتی فاز به سرپیچ رفته و به آن وصل می شوند. نول شبکه را بصورت مستقیم به بدنه سرپيچ ها متصل مي نماييم. در نقشه کلید دوپل نظم اهمیت ویژه ای دارد و جعبه کلید و لامپ ها اکثراً موازی نصب می شوند.در اتصال مدار الکتریکی اگر به بیش از دو لامپ احتیاج باشد در این صورت نیاز به دو دسته سرپیچ می باشد که هر دسته دويا چند سرپيچ باهم موازي شده اند. در اين صورت سيم برگشت و هم چنين سيم نول به نقطه ي اتصال مشترک سرپيچ ها وصل مي شود.بطور خلاصه برای اتصال این کلید به دو لامپ، ابتدا نول هر دو لامپ را به سیم نول وصل کنید.

سپس سیم فاز را به ترمینال مشترک کلید که معمولا رنگ پیچ ترمینال آن متفاوت از دوتای دیگر است متصل کنید. حال هر کدام از دو ترمینال خروجی باقی مانده کلید را به فاز دو لامپ متصل می کنند. مدار الکتریکی همان بستن کلید و سیم کشی کلید دوپل است.

تفاوت های شمای حقیقی کلید دو پل و تک پل در موقع برق کشی

کلید دوپل هم نظير کلید تک پل است اما در زمان نصب دو تفاوت ويژه دارد که در ادامه برای شما بیان خواهيم كرد. کلید های دو پل اغلب برای خاموش و روشن نمودن دو لامپ مورد بهره برداري و استفاده بهينه قرار می گیرند ولي کلید های تک پل که از نامشان هم هويدا و مشخص است تنها برای روشن و خاموش کردن یک عدد لامپ استفاده می گردد. مطالعه مقاله سیم ارت را توصیه می کنیم.

 نحوه بستن کلید دو پل

نحوه بستن کلید دو پل به اين شكل است كه در اين مدل از كليدها اغلب سیم ها در کلید دو پل داراي سه پیچ هستند. که رنگ یکی از این پیچ ها متفاوت است و در واقع با دو پیچ دیگر فرق دارد. این تفاوت در رنگ هم به این خاطر است که مشخص بشود که برق ورودی به مدار کلید دوپل در اصل به آن پیچ اتصال داده شده است. ولي در کلیدهای تک پل دو پیچ به رنگ طلایی و نقره ای وجود دارد و عملاً هيچ تمايز رنگي بين رنگ پيچ ها مشخص نيست.از کلید دوپل فقط برای روشن كردن و خاموش نمودن جریان برق در دو چراغ يا به عبارت ديگر دو لامپ (یا حتي مي توان گفت گفت كه در دو مدار)، از یك نقطه مورد بهره برداري قرار مي گيرد و استفاده می شود.

به طور مثال می خواهیم از یک نقطه، هم يك لامپ در مرکز اتاق خانه خود و هم يك مهتابی را بر روی دیوار خانمان روشن نماييم، در این حالت نیازمند استفاده نمودن از يك کلید دو پل نيز هستیم.در برق ساختمان پيش از این که ما در اصل بخواهیم مدار سیمکشی جريان برق در کلید دوپل را اجرا کنیم و آن را عملي سازيم، نخست هت انجام و به فعل در آوردن اين امر بایستي كه کار لوله گذاری را به صورت دقيق و حرفه‌اي انجام بدهیم. پس از اين كار ابتدا بايستي از طریقه لوله گذاری دقيق و حرفه اي در کلید های دوپل طبق آن چيزي كه پيش تر در بالا نيز بيان شده است مو به مو انجام شود.

نقشه کلید دوپل: نصب + مدار + نقشه کلید دوپل برق ساختمان

کلید دوپل را می توان بصورت توکار و روکار نصب نمود. مدار کلید دوپل شبیه به دو کلید یک پل است که بر روی جعبه مشترکی قرار گرفته اند. نقشه کلید دوپل برق ساختمان کاربرد فراوانی در ساختمان های امروزی دارد. طریقه اتصال کلید دوپل در بالا آورده شده است. در توضیحات زیر نقشه نقشه کلید دوپل برق ساختمان که برای هر نصب و مدار الکتریکی کلید دوپل لازم است آورده شده است.امروزه کلید هوشمند دوپل نیز وارد بازار شده است. این کلیدها لمسی بوده و از دور قابل کنترل می باشند. و از موارد پرکاربرد در مراحل تاسیسات برق ساختمان می باشدنقشه کلید دوپل برق ساختمان را بصورت فنی، حقیقی و مسیر جریان رسم می کنند. در شمای فنی نقشه کلید دوپل برق ساختمان اتصال قسمت های اصلی مدار را بدونه سیم کمکی نشان می دهد.

نقشه حقیقی نقشه کلید دوپل برق ساختمان نقشه عملی است و برای نشان دادن طریقه ی اتصال کلیه سیم های رابط به کلیدها و تا حدودی محل واقعی قرار گرفتن اجزای مدار به کار می رود. این نقشه از دو نقشه فنی و مسیر جریان پیچیده تر است.نقشه مسیر جریان، مسیر عبور جریان را از مدار به طور ساده نشان می دهد. مسیر جریان نقشه کلید دوپل ساده تر از دو نقشه دیگر است.در شکل زیر شمای مسیر جریان کلید دوپل آورده شده است. 

از کلید دو پل چه می دانید؟

آیا داستان کلید دوپل را می دانید؟ کلید وسیله ای است که برای کنترل جریان در یک سیستم الکتریکی استفاده می شود. زمانی که یک رسانا که با یک ترمینال برق در ارتباط است با ترمینال دیگری در تماس باشد، لازم است تا یک کلید ساده آن دو ترمینال را به صورت الکتریکی متصل می کند. دو نوع کلید وجود دارد:

1.  کلید یک پل 
2. کلید دو پل

 به طور کلی تفاوت های کلید دو پل و یک پل چنان است که، کلید دو پل که به عنوان کلید چهار طرفه نیز شناخته می شود، در حقیقت نقشه کلید دوپل، دو کلید یک پل است که در کنار هم قرار گرفته اند. در این حالت دو مدار جداگانه توسط یک کلید کنترل می شوند. به طور معمول برای کنترل مدار از چندین مکان در یک مدار تشکیل شده از سه کلید سری استفاده می شود.برای کنترل روشنایی و یک فن یا 2 چراغ روی مدارهای جداگانه می توان از یک کلید دو پل استفاده کرد. بنا بر این سیم کشی یک کلید دو پل بسیار آسان خواهد بود. این کلید ها در حقیقت ترکیبی از دو کلید SPST است که همزمان با یک مکانیسم کنترل می شوند.تعداد پل کلید به تعداد مدارهای جداگانه ای که کلید را کنترل می کنند وابسته است.

کلید یک پل تنها شامل سیستم و کلید دو وضعیتی دو مدار جداگانه را کنترل می کند. این کلید دو سوئیچ تک پل جداگانه است که توسط همان دکمه کار می کند. کلید یک پل یک سوئیچ روشن / خاموش ساده است که دو پایانه از طریق آن به هم وصل یا از هم جدا می شوند. اما یک کلید دو پل یک ترمینال ورودی را به یکی از دو پایانه خروجی متصل می کند.

طرز بستن کلید دو پل

به طور کلی نحوه وصل کلید دو پل بسیار آسان است و می توان از یک آن به عنوان یک پل واحد استفاده نمود. از یک کابل سه سیم استفاده می شود اما دقیقاً همان سیم کشی داخل کلید در نصب کابل های دو سیم برای سیم های رنگی است، به جز اینکه سیم های خنثی (سفید) نادیده گرفته می شوند.

برای بستن کلید دو پل مراحل زیر را به عنوان آموزش بستن کلید دو پل انجام دهید:

• با قطع برق محدوده ای که در آن کار می کنید آغاز کنید. کلید را با تست ولتاژ آزمایش کنید تا اطمینان حاصل شود که هیچ ولتاژی وجود ندارد.
• کلید قدیمی را با جدا پیچ ها به سادگی از جای خود جدا کنید. حال سیم ها را بر اساس نوع کارکرد مشخص کنید. سیم فاز همان سیمی است که برق لازم برای کارایی صحیح مدار را تامین می نماید، که به رنگ قرمز یا مشکی جلوه می کند. دو سیم دیگر یعنی نول، متصل کننده لامپ و یک پل هستند.
• سیم نول غالبا به رنگ سفید است. سیم اتصال به زمین که معمولا به رنگ سبز و یا زرد است به یک پیچ سبز وصل می شود.
• طرح ترمینال ممکن است از یک کلید به دیگری متفاوت باشد، بنابراین قبل از سیم کشی محل اتصالات ترمینال را با دقت بررسی کنید.
• اگر با کلید دو پل واشر پلاستیکی شفافی عرضه شد، آن را بین دیوار و کلید قرار دهید. بنابراین این واشر قبل از وصل شدن آنها به لوازم جانبی باید روی سیمها قرار گیرد.
• کلید جدید را همانطور که در نمودار سیم کشی نشان داده شده است متصل کنید و مراقب باشید که فقط هادی (های) مسی وارد ترمینال ها شوند.
• مطمئن شوید که پس از سفت شدن ترمینال ها، هیچ رشته سیم رهایی در خارج از پایانه ها باقی نمانده است.
• در صورت لزوم ، کابل را متناسب و نوار بزنید.

در شکل زیر نقشه کلید دو پل را مشاهده می نمایید:

اشتباهات متداول در سیم کشی کلید دو پل

در هنگام برق کشی کلید دو پل احتمال دارد بعضي از اشتباهات نيز رخ بدهد. در این هنگام بايستي بدانيد كه اگر سیم ها را جا به جا وصل کنید و همچنين فاز را به جای مشخص خودش متصل نکنید. اتفاق جالبی حتماً خواهد افتاد. 

هنگامي که برق خانه خود را وصل نماييد، مشاهده خواهيد كرد که یکی از لامپ ها به لامپ دیگری كه در يك مدار است وابسته است. با خاموش نمودن و همين طور روشن کردن کلید دو پل لامپ به هيچ وجه روشن یا خاموش نمی شود؛ به اين معني كه کلید شما عمل نمی کند. با باز نمودن کلید دو پل متوجه مي‌شويد که سیم ها را ممكن است كه جا به جا بسته باشيد و بایستي به رنگ پیچ ها دقت نماييد.

برخی از سوالات متداول

1. کلید دو پل چیست؟

کیلد دوپل دوتا کلید یک پل هستند که در کنار هم گذاشته شده اند بدین صورت از هر کلید یک پیج (دو پیچ) و یک پیچ مشترک وجود دارد. سیم فاز ورودی به پیچ مشترک کلید دوپل وصل می شود و از هر پیچ غیر مشترک سیم فاز خروجی به لامپ های مختلفی وصل می شوند.

2. نكات ایمنی مهم در زمان نصب كليد دوپل کدام است؟

 نكات ايمني در زمان  نصب كليد دوپل شامل استفاده از تجهيزات مناسب و لوازم گوناگون ايمني برق و همين طور توصيه‌هاي گوناگوني در زمينه رفتار با برق و وسايل برقي مي‌شود.